Bezzałogowe statki powietrzne i modele latające poza zasięgiem wzroku (BVLOS)

KOORDYNACJA LOTÓW BSP BVLOS Z POLSKĄ AGENCJĄ ŻEGLUGI POWIETRZNEJ

Loty BSP BVLOS wykonuje się po poinformowaniu PAŻP o zamiarze wykonania lotu co najmniej 7 dni przed dniem wykonania lotu przez złożenie formularza zgłoszenia lotu do PAŻP oraz z uwzględnieniem przekazanych uwag w zakresie trasy i obszaru w którym będzie się odbywał lot.

W przypadku lotów BSP BVLOS wykonywanych w celach operacyjnych podmiot realizujący lot niezwłocznie informuje PAŻP w przypadku gdy nie było możliwości wcześniejszego zaplanowania lotu.

PAŻP publikuje informacje o planowanych lotach BSP poprzez depeszę NOTAM:

• co najmniej 2 dni przed dniem wykonania lotu – w przypadku lotów operacyjnych, specjalistycznych, automatycznych i szkoleniowych LUB
• w dniu wykonania lotu – w przypadku lotów operacyjnych, jeżeli nie było możliwości wcześniejszego zaplanowania lotu.

z podaniem:

• trasy lotu lub obszaru, w którym lot będzie się odbywał,
• wysokości lotu nad uśrednionym poziomem morza (AMSL) na całej długości trasy lub na poszczególnych odcinkach trasy,
• planowanego przez operatora czasu lotu,
• znaku rozpoznawczego bezzałogowego statku powietrznego.

PAŻP nie publikuje informacji o lotach na potrzeby działań służb specjalnych, o których mowa w art. 11 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. z 2017 r. poz. 1920, z pózn. zm.).

Loty BSP BVLOS w strefach CTR wykonywane są na warunkach określonych przez PAŻP.

WSKAZÓWKI DOTYCZACE WYPEŁNIENIA FORMULARZA ZGŁOSZENIA LOTU BVLOS

1. Dopuszczone są wnioski zawierające datę jednego dnia operacji i jednego dnia jako termin zapasowy;
2. Granice poziome rejonu lotów należy określić jako okrąg, wielokąt lub trasę z podziałem na odcinki o maksymalnej długości 15km w przestrzeni niekontrolowanej i 3km w przestrzeni kontrolowanej;
3. Dopuszczony format współrzędnych wyłącznie WGS-84 – współrzędne należy przesłać via mail w wersji edytowalnej wraz z formularzem;
4. Granice pionowe regionów określić w stopach (ft) AMSL –elewacja terenu plus maksymalna planowana wysokość lotu ale nie wyżej niż 120 m AGL;
5. Maksymalny czas lotu określa maksymalny czas możliwości pozostania w powietrzu użytego w misji BSP na jednym pakiecie baterii lub na jednym zatankowaniu;
6. Planowany czas misji to realny czas planowanych lotów (np. 2x30min);
7. Opis zaprogramowanej procedury awaryjnej realizowanej w planowanym locie musi zawierać informacje umożliwiające określenie możliwego położenia BSP po utracie kontroli (wraca do miejsca startu po przebytej trasie, wraca do miejsca startu po najkrótszej drodze, ląduje);
8. Krótki opis przedsięwzięcia powinien określać cel planowanej misji oraz sposób jej realizacji (np. nalot fotometryczny loty po okręgach);
9. Uwagi / warunki dotyczące wykonywanego lotu zostaną skierowane do operatora BSP, osoby odpowiedzialnej za realizację przedsięwzięcia lub instytucję wskazana w formularzu i przesłane na wskazany adres mailowy;
10. Obowiązkowe załączniki:
    a) plik .kml / .kmz z rejonem lub trasą lub przelotu – do wygenerowania np. za pomocą Google Earth,
    b) mapa poglądowa,
    c) zgody zarządzającego na wykonanie lotu w strefach z którymi koliduje rejon lub trasa lotu (P, D, R, ATZ, ROL/EA, MATZ/MCTR, TRA) – niezależnie od czasu aktywności stref,
    d) zgody zarządzającego danym terenem, obiektem, obszarem lub urządzeniem (określone w Rozporządzeniu) jeśli lot odbywa się nad nimi,
    e) W przypadku lotów automatycznych: zgody / warunki władz miejscowości lub miasta o ile lot odbywa się w odległości poziomej mniejszej niż 100 m od granic ich zabudowy,
    f) Część INOP z opisem procedur awaryjnych możliwych do zastosowania w użytych w misji BSP.

SZCZEGÓŁOWE ZASADY WYKONYWANIA LOTÓW BVLOS

Operacje poza zasięgiem widoczności wzrokowej BVLOS wykonuje się z zachowaniem następujących warunków:

1. loty operacyjne, specjalistyczne lub szkoleniowe są wykonywane:
   • do wysokości nie większej niż 120 m nad poziomem terenu,
   • z prędkością nie większą niż 150 km/h,
   • uwzględnieniem ukształtowania terenu oraz przeszkód;
2. loty automatyczne są wykonywane:
   • do wysokości 50 m nad poziomem terenu lub
   • do wysokości 50 m nad najwyższą przeszkodą znajdującą się w promieniu 100 m od miejsca wykonywania lotu,
   • w odległości poziomej mniejszej niż 100 m od zabudowy miejscowości, miast lub osiedli za zgodą i na warunkach władz miejscowości lub miasta*,
   • nadzorując i zarządzając lot bezzałogowym statkiem powietrznym lub grupą bezzałogowych statków powietrznych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego sterującego tymi statkami,
   • zachowując możliwość niezwłocznego przejęcia zdalnego sterowania bezzałogowym statkiem powietrznym lub podjęcia innych działań na wypadek wystąpienia sytuacji niebezpiecznej,
   • z prędkością nie większą niż 150 km/h;
3. loty szkoleniowe są wykonywane:
   • w odległości poziomej co najmniej 150 m od osiedli i innych skupisk ludności,
   • w odległości poziomej nie większej niż 500 m od operatora wykonującego lot;
4. zapewniając pełną kontrolę lotu;
5. z zachowaniem bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych, przeszkód, osób lub zwierząt, uwzględniając przy tym warunki meteorologiczne oraz informacje o ograniczeniach w ruchu lotniczym;
6. za zgodą lub na potrzeby zarządzającego danym terenem, obiektem, obszarem lub urządzeniem w przypadku lotów wykonywanych nad *:
   a. terenami zamkniętymi, o których mowa w art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2101 oraz z 2018 r. poz. 650 i 1669),
   b. obiektami jądrowymi, o których mowa w art. 3 pkt 17 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 792, 1669 i 2227),
   c. obszarami, obiektami i urządzeniami, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 lit. a i b, pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 lit. a i b ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2018 r. poz. 2142 i 2245),
   d. jednostkami wojskowymi i poligonami;
   Spis ww. obiektów znajduje się poniżej.
7. z zachowaniem szczególnej ostrożności przy lotach wykonywanych nad rurociągami paliwowymi, liniami energetycznymi i telekomunikacyjnymi, zaporami wodnymi i śluzami oraz innymi urządzeniami znajdującymi się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne;
8. posiadając zgodę zarządzającego strefą ATZ, D, MATZ, MCTR, P, TRA, EA/ROL*;
9. w obiektach budowlanych za zgodą zarządzającego obiektem i na warunkach przez niego określonych oraz w sposób niezagrażający osobom trzecim.

*UWAGA: zgodę należy dołączyć do formularza zgłoszenia lotu do PAŻP.

USTAWA z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne:
tereny zamknięte – tereny o charakterze zastrzeżonym ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa, określone przez właściwych ministrów i kierowników urzędów centralnych;

USTAWA z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe:
obiekty jądrowe – elektrownia jądrowa, reaktor badawczy, zakład wzbogacania izotopowego, zakład wytwarzania paliwa jądrowego, zakład przerobu wypalonego paliwa jądrowego, przechowalnik wypalonego paliwa jądrowego, a także bezpośrednio związany z którymkolwiek z tych obiektów i znajdujący się na jego terenie obiekt służący do przechowywania odpadów promieniotwórczych;

USTAWA z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia, art. 5:

1. Obszary, obiekty, urządzenia i transporty ważne dla obronności, interesu gospodarczego państwa, bezpieczeństwa publicznego i innych ważnych interesów państwa podlegają obowiązkowej ochronie przez specjalistyczne uzbrojone formacje ochronne lub odpowiednie zabezpieczenie techniczne.
2. Do obszarów, obiektów i urządzeń, o których mowa w ust. 1, należą:1) w zakresie obronności państwa w szczególności:
   a) zakłady produkcji specjalnej oraz zakłady, w których prowadzone są prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie takiej produkcji,
   b) zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie, urządzenia i sprzęt wojskowy,
   c) magazyny rezerw strategicznych, o których mowa w art. 15 ustawy z dnia 29 paŸdziernika 2010 r. o rezerwach strategicznych (Dz. U. Nr 229, poz. 1496, z póŸn. zm.1));
   2) w zakresie ochrony interesu gospodarczego państwa w szczególności:
   a) zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym znaczeniu dla państwa,
   b) porty morskie i lotnicze,
   c) banki i przedsiębiorstwa wytwarzające, przechowujące bądŸ transportujące wartości pieniężne w znacznych ilościach;
   3) w zakresie bezpieczeństwa publicznego w szczególności:
   a) zakłady, obiekty i urządzenia mające istotne znaczenie dla funkcjonowania aglomeracji miejskich, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, w szczególności elektrownie i ciepłownie, ujęcia wody, wodociągi i oczyszczalnie ścieków,
   b) zakłady stosujące, produkujące lub magazynujące w znacznych ilościach materiały jądrowe, Ÿródła i odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe bądŸ chemiczne o dużej podatności pożarowej lub wybuchowej,
   c) rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory wodne i śluzy oraz inne urządzenia znajdujące się w otwartym terenie, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, środowiska albo spowodować poważne straty materialne;
   4) w zakresie ochrony innych ważnych interesów państwa w szczególności:
   a) zakłady o unikalnej produkcji gospodarczej,
   b) obiekty i urządzenia telekomunikacyjne, pocztowe oraz telewizyjne i radiowe,
   c) muzea i inne obiekty, w których zgromadzone są dobra kultury narodowej,
   d) archiwa państwowe.

POZOSTAŁE ZASADY WYKONYWANIA LOTÓW BVLOS

Operacje BVLOS wykonuje się z zachowaniem następujących warunków:

1. W pełni sprawnymi bezzałogowymi statkami powietrznymi posiadającymi sprawne wyposażenie o którym w rozdziale 6 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 grudnia 2018 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy-Prawo Lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenie warunków i wymagań dotyczących używania tych statków;
2. Zachowując szczególną ostrożność;
3. Unikając wszelkiego działania lub zaniechania działania, które mogłoby:
   • spowodować zagrożenie bezpieczeństwa, w tym zagrożenie bezpieczeństwa ruchu lotniczego,
   • utrudniać ruch lotniczy,
   • zakłócić spokój lub porządek publiczny,
   • narazić kogokolwiek na szkodę,
   • utrudniać lub uniemożliwiać bezpieczne wykonywanie lotu i obserwację lub monitorowanie otoczenia bezzałogowego statku powietrznego za pomocą urządzeń zamontowanych na jego pokładzie lub będących jego wyposażeniem naziemnym, w szczególności kamery, transpondera lub innych urządzeń umożliwiających zwiększenie bezpieczeństwa wykonywania lotu oraz zachowanie bezpiecznej odległości od innych statków powietrznych lub przeszkód;
   • sterując bezzałogowym statkiem powietrznym w sposób umożliwiający uniknięcie kolizji z innym statkiem powietrznym lub przeszkodą;
   • zapewniając, że wykorzystywany bezzałogowy statek powietrzny daje pierwszeństwo drogi załogowym statkom powietrznym;
   • ponosząc odpowiedzialność za decyzję o wykonaniu lotu i jego poprawność;
   • używając BSP oraz urządzeń sterujących zgodnie z zaleceniami i ograniczeniami określonymi przez producenta dla danego typu bezzałogowego statku powietrznego oraz, jeżeli zostały opublikowane, zgodnie z zaleceniami profilaktycznymi Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w zakresie bezzałogowych statków;
   • po dokonaniu przed lotem kontroli stanu technicznego bezzałogowego statku powietrznego.

SPOSÓB POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH AWARYJNYCH (STOSOWAĆ WYŁĄCZNIE W PRZYPADKU UTRATY KONTROLI NAD BSP)

1. Próbuj odzyskać łączność z bezzałogowym statkiem powietrzny;
2. Powiadom telefonicznie właściwy organ ATS o utracie kontroli:
   a) TWR – Służba Kontroli Lotniska – w przypadku lotu w strefie CTR;
   b) FIS – Służba Informacji Powietrznej – w przypadku lotu w przestrzeni niekontrolowanej uwzględniając podział sektorowy FIS;
   c) Zarządzającego strefą w której lot się odbywa;
3. Przekaż następujące informacje:
   a) bieżącą lokalizację bezzałogowego statku powietrznego określaną za pomocą urządzenia odpowiedzialnego za lokalizację awaryjną;
   b) ostatnią znaną lokalizację bezzałogowego statku powietrznego, w przypadku niedziałania urządzenia odpowiedzialnego za lokalizację awaryjną, o której mowa;
   c) godzinę utraty łączności;
   d) ostatnią zarejestrowaną prędkość, wysokość i kurs bezzałogowego statku powietrznego;
   e) przewidywany czas do wyczerpania zapasu paliwa lub wyczerpania akumulatorów zasilających układ napędowy;
4. Posiadaj przy sobie telefon z numerem wskazanym w zgłoszeniu do PAŻP; natychmiast zakończ lot w przypadku polecenia służb ATS (kontrolerów ruchu lotniczego bądŸ informatorów służby informacji powietrznej).
5. W przypadku ponownego nawiązania kontaktu z BSP jak najszybciej poinformuj służby ATS.